Gazy cz. 10
Szklane modele takich pomp wymagają zwilżenia pakunku tłoka przed rozpoczęciem ćwiczenia; podczas działania pompy należy bacznie przyjrzeć się ruchom klap.
Pompa ssąco-tłocząca różni się od ssącej tern, że woda z pod tłoka wydostaje się przez rurę boczną, zamkniętą klapą O.
Przy ruchu ku górze woda dostaje się pod tłok, jak w pompie ssącej; gdy wszakże tłok opada, klapa K zamyka się, natomiast otwiera się przez ucisk klapa O i przez nią woda podnosi się rurą do góry.
Pompa powietrza.
Pompą lub maszyną powietrzną (także pneumatyczną) nazywamy przyrząd, przeznaczony do usuwania powietrza z pewnego zbiornika; ponieważ cel ten nie może być ściśle osiągnięty, więc pompy takie służą właściwie do rozrzedzania powietrza w zamkniętych szczelnie naczyniach.
Najprostszym i najstarszym typem takich maszyn jest walec W, w którym porusza się tłok, przylegający do ścian; gdy podnosimy tłok, tworzy się pod nim próżnia, lub raczej przestrzeń o powietrzu silnie rozrzedzonym. Przez klapę K napływa wówczas powietrze rurą B z dzwonu U; prężność jego maleje w miarę, jak rośnie objętość, którą zajmuje (prawo Mariotte a).