Wpisy autora

Ciśnienie i parcie

Przypomnijmy sobie, co mówiliśmy o cieczach w poprzednich wpisach. Widzieliśmy prostopadłościan postawiony jedną ze swych ścian na stole. Niezależnie od tego, na której z tych ścian będzie on oparty, nacisk wywierany przez niego w kierunku prostopadłym do podstawy na powierzchnię stołu czyli tzw. parcie, będzie zawsze to samo, bo wszak parcie jest to całkowita siła […]

Działanie i oddziaływanie

W poprzednich wpisach była mowa o sile i sposobach jej mierzenia, jednakże łatwo zauważyć, iż tzw. siła, tj. takie lub inne działanie jednych ciał na drugie nigdy nie występuje pojedynczo. Przeciwnie, towarzyszy mu zawsze przeciwdziałanie ciała, poddanego działaniu, zwane jeszcze często jego oddziaływaniem, o którym nieraz zapominamy, zwracając jedynie uwagę na samą siłę działającą. Istotnie, […]

Dynamometr

Wziąwszy drucik stalowy grubości nie więcej niż 0,5 mm, lub nieco grubszy twardy drucik mosiężny, w celu nadania mu kształtu sprężynki nawijamy na pręt metalowy ciasno, zwój obok zwoju. Zrobiwszy następnie pętle na obydwu końcach tak otrzymanej sprężynki. Do dolnej pętli przymocowujemy szpilkę, ustawioną poziomo, przyczepiając do dolnego końca sprężyny jeszcze talerzyk (szalkę) dla kładzenia […]

Znaczenie wielkości powierzchni i oporu

Kiedy jednak taki opór ośrodka staje się większym, a kiedy mniejszym? Od jakich warunków to zależy? Puśćmy z pewnej wysokości kartkę papieru lub bibułki; następnie zróbmy to samo, zwinąwszy uprzednio każde z nich w gałkę. Różnica w przebiegu tych zjawisk ruchu od razu zwraca naszą uwagę: kulki zwinięte spadają nierównie prędzej, niż gładkie kartki. A […]

Opór ośrodka otaczającego

Liczne ruchy widziane przez nas w naturze odbywają się w otoczeniu cząstek jakiejś materii, inaczej mówiąc poprzez materię, czy to będzie powietrze, woda lub coś innego. Każdy ruch ryby zachodzi zwykle w wodzie; ruchy człowieka, zwierząt i roślin, żyjących na powierzchni ziemi, odbywają się wśród niezbędnego dla ich egzystencji powietrza. Z tego też względu wodę […]

Ruch jednostajny i zmienny w doświadczeniu

Zapoznajmy się jeszcze w niektórych prostych doświadczeniach z innymi przykładami ruchów jednostajnego i zmiennego. Przez bloczek A, umocowany u sufitu lub przy ścianie, przerzucamy grubszą nić, do której obydwu końców B i C przywiązujemy dwa jednakowe ciężarki. Długość nici powinna być o parę centymetrów większa od wysokości bloczka nad poziomem podłogi. Ciężarki równoważą się wzajemnie […]

Ruch

W poprzednich wpisach mówiliśmy o znaczeniu tarcia dla ruchu ciał, nie zajmowaliśmy się jednak bliżej samym zjawiskiem ruchu. Ruchy widzimy ciągle naokoło siebie. Wszak życie samo – to ruch w coraz to innej postaci. Chcąc uporządkować i podzielić na grupy te różne ruchy, które widzimy na około siebie, zwróćmy uwagę na ich cechy znamienne. Kształt […]

Tarcie

Tarcie przy posuwaniu Weźmy prostopadłościenny kloc drewniany. Jeśli położywszy go na stole, popchniemy ten prostopadłościan w którymkolwiek kierunku, to przesunąwszy się na pewną odległość wkrótce ulegnie on zatrzymaniu. Co wywołało zatrzymanie się tego ciała w poruszonym przez nas przykładzie? Może to ciężar jego był tego przyczyną? Proste doświadczenie przekonuje nas, że tak nie jest. Wkręciwszy […]

Balony i areoplany

Z zasady Archimedesa w stosunku do gazów wynika dalej, że w wypadku, gdy ciężar wypchniętego gazu równy jest ciężarowi ciała w nim zanurzonego, inaczej, gdy gęstość ciała równa jest gęstości gazu, wtedy pozostaje ono w nim jakby zawieszone, nie unosząc się, ani opadając. Gdy ciało waży mniej, niż równa objętość gazu, wówczas podnosi się ono […]

Gazy a zasada Archimedesa

Aby właściwie podejść do tematu zacznijmy od przeprowadzenia prostego doświadczenia. Kolbę litrową, zrównoważoną na dość czułej wadze, opuszczamy do dużego naczynia, do którego wprowadzamy rurką dwutlenek węgla: kolba wyda się lżejsza. Równowagę przywrócilibyśmy wypełniając kolbę dwutlenkiem węgla. Gdybyśmy powyższą kolbę zanurzyli do naczynia z gazem lżejszym od powietrza (np. z wodorem, gazem świetlnym), to i […]