Areometr

Zanurzmy probówkę, obciążoną śrutem lub piaskiem, po kolei w wodzie, nafcie i stężonym roztworze wodnym soli kuchennej. Probówka opuści się w nafcie głębiej, a w roztworze soli płycej, niż w wodzie. Według doświadczenia z poprzedniego ustępu ciężar wypieranych we wszystkich trzech wypadkach cieczy jest ten sam, jako równy ciężarowi pływającej probówki. Skoro jednak nafta ma ciężar właściwy mniejszy niż woda, to trzeba wyprzeć jej więcej (na objętość), by ciężar jej wyrównał ciężar wody wypartej. Dlatego to probówka zanurzyła się w nafcie głębiej niż w wodzie. W razie zaś cieczy o większym ciężarze właściwym niż woda wystarczy mniejsza objętość cieczy i dlatego probówka zanurzy się w niej płycej.

Na powyższej własności ciał pływających opiera się przyrząd zwany areometrem. Jest to pływak w kształcie rurki, u dołu obciążonej, u góry zaś zaopatrzonej w odpowiednią podziałkę. Podziałka może podawać albo ciężar właściwy, albo procentową zawartość np. cukru, alkoholu itp. Do doświadczeń służyć mogą areometry z podziałką od 0,7 do 1 oraz inny od 1 do 2; nadto alkoholometr.