Objaśnienie zjawiska tęczy cz. 2
Weźmy inną jeszcze linię prostą, wykreśloną z oka obserwatora, a dającą kąt z przedłużoną prostą linią, idącą od słońca do oka, równy już nie 42,2 stopnia, lecz 40,5 stopnia. Kropla deszczu, znajdująca się na odległym końcu tej prostej i napotykana przez promienie słoneczne, wysyła ku oku światło fioletowe. Wszystkie krople na tej samej odległości kątowej […]
21 grudnia, 2017
Objaśnienie zjawiska tęczy cz. 1
Prawo załamania Suell’a jest jednym z kamieni węgielnych optyki, a teraźniejsze jego zastosowania są niezliczone. Kartezjusz zastosował to prawo, natychmiast po jego wykryciu, do objaśnienia tęczy. Promień światła słonecznego, padający ukośnie na kroplę deszczową, przy wejściu w kroplę ulega załamaniu. W tylnej części kropli ulega on częściowo odbiciu; od przedniej strony przed wyjściem z kropli […]
21 grudnia, 2017
Szybkość światła cz. 5
Z powodu błędu w oznaczeniu odległości ziemi od słońca, szybkość, przypisywana światłu przez Roemera i Bradley’a, jest zbyt wielka. Z dość wielką dokładnością można przyjąć, iż przebiega ono 186,000 mil angielskich (299,300 kilometrów) na sekundę. Odkrycie Roemera obaliło zdanie, wygłoszone przez Kartezjusza i przyjęte przez Hooke’a, źe światło rozchodzi się w przestrzeni jedno chwilowo. Oznaczenie […]
21 grudnia, 2017
Szybkość światła cz. 4
Możemy zapytać, czym byłyby dla Bradley’a wiatr i chorągiewka, gdyby nie posiadał zdolności do chwytania podobieństw? Wiatrem i chorągiewką – niczym więcej. Zrozumiemy natychmiast znaczenie odkrycia Bradley’a. Przypuśćmy, że siedzimy w stojącym na miejscu pociągu, i niechaj padają pionowo strugi deszczu. W chwili gdy pociąg rusza, mamy wrażenie, że krople deszczu padają ukośnie, i im […]
21 grudnia, 2017
Szybkość światła cz. 3
Szybkość światła według obliczeń Roemera wynosi 192,500 mil angielskich (309,800 kilometrów) na sekundę. Przez pewien czas spostrzeżenia i rozumowania Roemera nie znajdowały wiary. Cassini, Fontenelle i Hooke podawali je w wątpliwość. Potwierdzenie, nieoczekiwane przez Roemera, dokonał dopiero angielski astronom, Bradley, który dostrzegł, że gwiazdy, zdawałoby się, nieruchome, nie są W istocie nieruchomymi, lecz corocznie opisują […]
21 grudnia, 2017
Zasada Archimedesa cz. 2
Gdy nalejemy do zlewki wody powyżej zewnętrznego wylotu rurki i pociągniemy ustami wodę z tego końca rurki, by rurkę nią napełnić, to woda płynąć będzie przez otwarty koniec i przy tym tylko dotąd, dopóki poziom jej wewnątrz nie opadnie do poziomu owego wolnego końca rurki. Można też, celem napełnienia rurki wodą zamiast wciągać ustami, jedynie […]
11 grudnia, 2017
Zasada Archimedesa cz. 1
Już codzienne spostrzeżenia pouczają nas o istnieniu parcia, skierowanego ku górze i działającego na ciała opuszczone do cieczy. Uwiążmy cięższy kamień na sznurku i uprzytomnijmy sobie, jaki wysiłek jest tu potrzebny, by unieść kamień. Zanurzamy teraz kamień do kubełka z wodą; zauważymy z pewnością, że wysiłek dla utrzymania kamienia jest w tej chwili mniejszy, niż […]
11 grudnia, 2017
Ciśnienie na ściankę boczną cz. 2
Wnioski. U otworu bocznego przeciwstawiają się sobie dwa ciśnienia, działające w kierunku poziomym: na zewnątrz od słupa wody, do wewnątrz od słupa rtęci. Ciśnienia te są równe, skoro jest równowaga. Doświadczenie to wskazuje, że ciśnienie na ściankę boczną zależy nie od ilości cieczy, a od wysokości słupa, czyli głębokości otworu bocznego pod zwierciadłem cieczy; przecież […]
11 grudnia, 2017
Ciśnienie na ściankę boczną cz. 1
Doświadczenie 1. Weźmy flaszkę mającą boczny wylot u dna i zatknijmy ten wylot korkiem z przełkniętą przezeń rurką szklaną na końcu zwężoną. Dla zamknięcia drugiego otworu flaszki służy inny korek z osadzoną w nim rurką, która łączy się za pomocą węża gumowego z lejkiem. Zasłoniwszy boczny wylot palcem, napełniamy flaszkę wodą po szyjkę, po czym […]
11 grudnia, 2017
Ciecze różnorodne
Doświadczenie. Do naczynia dwuramiennego wlewamy trochę rtęci, po czym na rtęć do jednego z ramion lejemy wodę. Poziom rtęci pod wodą opadnie, w drugim ramieniu się wzniesie; powierzchnia zetknięcia obu cieczy stanowi granicę rozdziału. Poprowadźmy płaszczyznę poziomą przez granicę rozdziału; na tej płaszczyźnie spoczywa z jednej strony słup wody wysokości hi, a z drugiej słup […]
11 grudnia, 2017