Pierścienie Newtona
Dzięki usilnej pracy różnych umysłów, spostrzeżono fakty, zbadano i odnaleziono dokładne warunki ich powstania. Cała ta robota naukowa poprzedziła pracę kogoś innego: wysiłki Boyle’a i Hooke’a przygotowały drogę dla badań Newton’a nad optyką. Pokonał on trudności, nieprzezwyciężone dla Hooke’a i za pomocą dokładnych pomiarów oznaczył stosunek grubości błonki do barwy. W tym celu naprzód postarał […]
17 kwietnia, 2018
Spostrzeżenia Boyle’a i Hooke’a
Zjawiska z tej dziedziny pierwsze skłoniły umysł Hooke’a ku teorii falowej. Są to barwy cienkich przezroczystych warstewek jakiegokolwiek rodzaju, znane pod nazwą larw cieniach płytek. Pod tym względem niema rzeczy naukowo ciekawszej nad zwyczajną bańkę mydlaną. Pozwolę sobie tutaj nawiasem zaznaczyć jedną z trudności, które nastręczają się pionierowi wiedzy czystej pośród ludzi ,,praktycznych”, jakimi są […]
17 kwietnia, 2018
Interferencja światła
Zasada interferencji, jak to wykazaliśmy wcześniej, stosuje się do fal świetlnych tak samo jak do wodnych i dźwiękowych. Warunki interferencji są we wszystkich przypadkach jednakowe. Jeżeli dwa szeregi fal świetlnych jednakowej długości wychodzą jednocześnie ze wspólnego źródła, wówczas góra zbiega się z górą, dół z dołem i oba układy tworzą jeden podwójnej obszerności. Jeżeli oba […]
17 kwietnia, 2018
Analogia pomiędzy dźwiękiem i światłem
Zasadnicze odkrycie Tomasza Young’a w dziedzinie optyki polegało na wykazaniu, że zasada interferencji stosuje się i do światła. O wiele wcześniej filozof włoski Grimaldi dowiódł, że przy pewnych warunkach dwie cienkie wiązki światła, działając oddzielnie wytwarzają jasną plamkę na ścianie, razem zaś wzięte częściowo gaszą się wzajemnie i zaciemniają plamkę. Spostrzeżenie to było nader ważne; […]
17 kwietnia, 2018
Ruch falowy
Najtrudniejsze zadanie leży jeszcze przed nami. Ponieważ jednak możliwość wykonania trudnej pracy zależy najbardziej od dobrej woli, proszę więc o przygotowanie się do pracy, która na nas czeka. W najdawniejszych pismach starożytnych znajdujemy wzmianki, że powietrze przenosi dźwięk. Pogląd ten wygłasza Arystoteles, a wielki architekta Witruwiusz porównywa fale dźwiękowe z falami wody. Lecz istotny mechanizm […]
17 kwietnia, 2018
Teoria falowa światła
Jednocześnie z okresem powstania i istnienia teorii emisyjnej, jeden czy dwóch znakomitych uczonych przyjęli teorię inną. Dostarczają oni drugiego przykładu prawa, że przy tworzeniu teorii wyobraźnia naukowa powinna czerpać materiał ze świata faktów i z doświadczenia. Wiedziano od dawna, że dźwięk rozchodzi się po powietrzu falami, czyli drganiami; skoro umysł oswoił się z tą prawdą, […]
17 kwietnia, 2018
Teoria emisyjna światła
Przykład Newton’a wykazuje daleko jeszcze wyraźniej, że przy tworzeniu teorii fizycznych czerpiemy materiał ze świata faktów. Zanim przystąpił do rozważania światła, poznał on jak najdoskonalej prawa uderzeń ciał sprężystych, które dostrzegamy mniej lub więcej dokładnie przy grze na bilardzie. Co się tyczy spotkania widzialnych mas sprężystych, Newton wiedział, że kąt padania jest równy kątowi odbicia. […]
17 kwietnia, 2018
Powstanie i cel teorii fizycznych
Moglibyśmy doświadczenia nasze urozmaicać i rozszerzać aż do nieskończoności; wykazałyby one, iż zadziwiająco zapanowaliśmy nad sferą tych zjawisk. Lecz wykrylibyśmy w taki sposób tylko działanie czynnika, nie zaś sam czynnik. Umysł ludzki jednak jest tak ukształtowany, że nie zadowala się tylko powierzchownym poznaniem zjawisk przyrody. Jasność i zadowolenie występują dopiero po poznaniu zasad, wykazujących, że […]
17 kwietnia, 2018
Gazy cz. 10
Szklane modele takich pomp wymagają zwilżenia pakunku tłoka przed rozpoczęciem ćwiczenia; podczas działania pompy należy bacznie przyjrzeć się ruchom klap. Pompa ssąco-tłocząca różni się od ssącej tern, że woda z pod tłoka wydostaje się przez rurę boczną, zamkniętą klapą O. Przy ruchu ku górze woda dostaje się pod tłok, jak w pompie ssącej; gdy wszakże […]
10 stycznia, 2018
Gazy cz. 9
Pochodzi to stąd, że słup wody wspomnianej wysokości (1000 cm.) równoważy ciśnienie atmosferyczne podobnie, jak słup rtęci wysokości 76 cm.; słup rtęci jest 13,6 razy krótszy, gdyż gęstość rtęci jest właśnie 13,6 razy większa od gęstości wody. Na tej zasadzie oparta jest budowa pompy ssącej i ssąco-tłoczącej. Pompa ssąca. Właściwy walec takiej pompy przechodzi w […]
10 stycznia, 2018